القای مقاومت سیستمیک در گیاه گوجه‌فرنگی با استفاده از جدایه غیر بیماریزای فوزاریوم علیه بیماری پژمردگی فوزاریومی گوجه فرنگی ناشی از قارچ Fusarium oxysporum f. sp. lycopersici در شرایط گلخانه (مقاله‌ی انگلیسی)

بیماری پژمردگی فوزاریومی‌گوجه‌فرنگی به وسیله قارچ Fusarium oxysporum f.sp. lycopersici ایجاد شده و یکی از بیماری‌های مهم آوندی گوجه‌فرنگی است که خسارت قابل توجهی به محصول گوجه‌فرنگی در مزرعه و گلخانه وارد می‌نماید. در این تحقیق امکان کنترل این بیماری توسط جدایه غیر بیماری‌زای F. oxysporum در شرایط آزمایشگاه و گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. جدایه فوزاریوم غیر بیماری‌زا در شرایط آزمایشگاه با استفاده از روش کشت متقابل، هیچگونه تأثیری بر کاهش رشد شعاعی قارچ بیمارگر روی محیط کشت PDA نداشت. تأثیر جدایه مذکور در شرایط گلخانه با استفاده از دو روش مایه‌زنی ریشه (root dip) و آلودگی خاک مورد ارزیابی قرار گرفت. در روش اول، ریشه نشاء‌های سه هفته‌ای گیاه گوجه‌فرنگی رقمBeliy naliv-241  حساس به نژاد یک به مدت نیم ساعت در سوسپانسیون 106 اسپور در میلی‌لیتر جدایه فوزاریوم غیر بیماری‌زا قرار داده شد و سپس در داخل گلدان نشاء گردیدند. بعد از یک هفته دوباره گیاهچه‌ها از خاک خارج و ریشه آنها با سوسپانسیون اسپور قارچ بیمارگر در غلظت و زمان مذکور مایه‌زنی و در خاک گلدان‌ها کشت و در شرایط گلخانه نگهداری شدند. در روش دوم بذور گوجه‌فرنگی رقم ذکر شده در خاکی که اسپور فوزاریوم غیر بیماری‌زا به ازای هر گرم خاک گلدان یک دهم میلی لیتر از سوسپانسیون اسپور 106 به آن اضافه شده بود کشت (به ازای هر گلدان یک لیتری 100 میلی‌لیتر) و بعد از سه هفته به داخل خاک گلدان‌های آلوده به قارچ بیمارگر (یک دهم میلی‌لیتر از سوسپانسیون اسپور 106 در هر گرم خاک) منتقل شدند. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی با شش تکرار انجام شد. از دو سری تیمار شاهد به ترتیب با آب مقطر سترون و بیمارگر استفاده شد. در هر دو روش علایم بیماری بعد از سه هفته در تیمار شاهد مشاهده گردید و جدایه فوزاریوم غیر بیماری‌زا شدت بیماری را به میزان 62 درصد در مقایسه با شاهد کاهش داد. به منظور بررسی القای مقاومت در گیاه گوجه‌فرنگی به وسیله جدایه فوزاریوم غیر بیماری‌زا، سه آزمایش دو قسمت نمودن ریشه، استفاده از بنومیل و قطع ریشه استفاده شد، بطوریکه در روش اول بیمارگر و جدایه غیر بیماری‌زا از لحاظ مکانی و در دو روش دیگر از لحاظ زمانی با هم فاصله داشتند. در هر سه روش گیاهچه‌های سه هفته‌ای در داخل محلول غذایی پرورش و جدایه غیر بیماری‌زا و بیمارگر با فاصله زمانی به آن اضافه گردید. نتایج آزمایشات بعد از هشت هفته نشان داد که جدایه مذکور بطور متوسط شدت بیماری را به میزان 75 درصد در مقایسه با شاهد کاهش داد. بطور کلی نتایج حاصل از سه آزمایش مشخص نمود که جدایه فوزاریوم غیر بیماری‌زا باعث القای مقاومت در گیاه گوجه‌فرنگی علیه بیماری پژمردگی فوزاریومی‌گوجه‌فرنگی می‌شود و می‌تواند به عنوان یک عامل بیوکنترل بالقوه در مدیریت این بیماری در بررسی‌های آتی لحاظ گردد